Historia klubu
Krótki rys historyczny
Podobnie jak w innych miastach wojewódzkich, początki sportu osób niepełnosprawnych we Wrocławiu, sięgają początku lat pięćdziesiątych. Pierwsze lata działalności ZS „Start” we Wrocławiu to ciężka praca, polegająca głównie na zachęcaniu osób związanych z różnego typu spółdzielniami pracy i spółdzielniami inwalidów do czynnego spędzania czasu wolnego. Podobnie jak Ognisk „Start” działających w innych miejscach kraju, głównym zadaniem wrocławskiego ZS była realizacja obowiązków statutowych. Najważniejszymi zadaniami były: organizacja gimnastyki rekreacyjnej podczas przerw w pracy, gimnastyki leczniczo-usprawniającej prowadzonej w gabinetach przyzakładowych, turnusów rehabilitacyjno-sportowych i zgrupowań w czasie urlopów wypoczynkowych niepełnosprawnych, zajęć sportowych w różnych dyscyplinach sportu, imprez turystycznych i zawodów sportowych.
Bardzo ważnym wydarzeniem dla sportu osób niepełnosprawnych było podpisanie w 1961 roku przez Zrzeszenie Sportowe „Start” porozumienia ze Związkiem Spółdzielni Inwalidów o współpracy dotyczącej „zorganizowanego prowadzenia sportu, turystyki i rekreacji na rzecz spółdzielców inwalidów”. Zrzeszenie Sportowe „Start” wszelkie uprawnienia organizacji koordynującej działania w dziedzinie kultury fizycznej inwalidów w Polsce otrzymało dopiero w 1979 roku na mocy rozporządzenia Przewodniczącego Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Sportu.
Od 1961 roku, po konferencji przedstawicieli „Startu” i Związku Spółdzielni Inwalidów rozpoczyna się powolne włączanie w działalność „Startu” sportu i sportowej rehabilitacji wśród osób niepełnosprawnych. Przy spółdzielniach zaczęły powstawać koła sportowe „Start” zrzeszające pracowników spółdzielni inwalidów. Dwa lata później przystąpiono na terenie całego kraju do organizacji międzyspółdzielnianych ognisk kultury fizycznej inwalidów. Inicjatorem powołania pierwszego ogniska posiadającego osobowość prawną było środowisko wrocławskie. W 1965 roku z inicjatywy Ludwika Kajdy, utworzono Międzyspółdzielniane Ognisko Kultury Fizycznej i Turystyki Inwalidów (MOKFiT) „Start”. Instruktorem do spraw organizacji pracy w Ognisku został Marek Sroczyński, prowadzący również zajęcia z pływania. W latach siedemdziesiątych wiceprezesem do spraw szkoleniowych był Jerzy Mysłakowski.


W 1975 roku w wyniku wprowadzenia nowego podziału administracyjnego kraju, zlikwidowano Wojewódzkie Związki Spółdzielczości Pracy i utworzono Regionalny Związek Spółdzielni Inwalidów. Podstawą działalności Zrzeszenia były nadal koła sportowo-turystyczne przy spółdzielniach pracy, ale zasięg oddziaływania poszerzono o spółdzielczość pracy, spółdzielnie pracy inwalidów i ich związki, szkoły Centralnego Związku Spółdzielczości Pracy (CZSP) oraz Zakłady Szkolenia Inwalidów.
Kolejna reorganizacja w Zrzeszeniu Sportowym nastąpiła w roku 1978. Na nadzwyczajnym Walnym Zebraniu Międzyspółdzielnianego Ogniska Sportu, Rehabilitacji, Turystyki i Wypoczynku „Start” we Wrocławiu 1978 roku przekształcono ognisko w Wojewódzkie Zrzeszenie Sportowe Spółdzielczości Pracy „Start”. Prezesem Rady Wojewódzkiej Zrzeszenia został Zygmunt Wardzała, natomiast Prezesem urzędującym Stanisław Januszkiewicz.. Od 1980 roku Prezesem ZSSP „Start” był Mieczysław Bzduła, natomiast prezesem urzędującym pozostał Stanisław Januszkiewicz.
Podstawą działalności wrocławskiego „Startu” w tamtym okresie były zajęcia rekreacyjne i sportowe. Pierwsze z nich prowadzone w latach 1966-1989 gromadziły duże rzesze osób zatrudnionych w Spółdzielniach Pracy i Spółdzielniach Inwalidów. Z grona osób biorących udział w tego typu zajęciach wyłaniano osoby, które z większym, niż pozostali zapałem wykonywały ćwiczenia fizyczne. W zależności od stopnia ich sprawności i indywidualnych predyspozycji kierowano je na treningi poszczególnych sekcji sportowych. W poszczególnych sekcjach szkolenie sportowe prowadzili trenerzy – specjaliści, zatrudnieni na etatach. O poziomie pracy poszczególnych sekcji świadczyły wyniki sportowe, osiągane przez zawodników. Zdobywali oni medale na Mistrzostwach Polski, Mistrzostwach Europy, Mistrzostwach Świata i Igrzyskach Paraolimpijskich.
W 1989 roku nastąpiło załamanie w działalności ZS „Start” we Wrocławiu, spowodowane, podobnie jak w całej Polsce, reorganizacją w strukturach spółdzielczych, którego konsekwencją stało się niedofinansowanie Zrzeszenia oraz częściowa zmiana form pracy w zakresie kultury fizycznej. Dotychczasową nazwę Zrzeszenia i statut zmieniono 22 kwietnia 1998 roku na Zjeździe Sprawozdawczo-Wyborczym Delegatów WZSSP „Start” we Wrocławiu. Prezesem Zrzeszenia został Dariusz Juzyszyn. W 2003 roku na Prezesa Zarządu wybrano Andrzeja Antoniewicza.
W 2006 Prezesem Zrzeszenia został Jerzy Bocheński, sprawujący tę funkcję do 2014 roku. Podczas Walnego Zebrania Delegatów w 2014 roku na Prezesa Zrzeszenia została wybrana Janina Trzeciak, która sprawowała tę funkcję do 2022 roku. W 2022 roku podczas walnego Zebrania Delegatów Prezesem Zrzeszenia został Bożydar Abadżijew.
Zrzeszenie Sportowe „Start” we Wrocławiu podczas 70 lat swej działalności odgrywa ważną rolę w środowisku osób z niepełnosprawnościami umożliwiając swoim członkom włączenie się do życia społecznego, towarzyskiego i kulturalnego. Uczestnictwo w zajęciach sportowo-rekreacyjnych i rehabilitacyjnych przyczynia się do podnoszenia poziomu sprawności fizycznej, a tym samym do zwiększania ich możliwości podjęcia lub kontynuacji pracy zawodowej, sprawia też przyjemność i daje wiele satysfakcji. […]
TRENERZY I SEKCJE – na przestrzeni lat
[…] Sport kwalifikowany osób niepełnosprawnych na Dolnym Śląsku łączy się przede wszystkim z
funkcjonowaniem ZS „Start”. Obecnie WZSN „Start” Wrocław należy do grupy zrzeszeń o
największym zasięgu działania w Polsce. W latach siedemdziesiątych i późniejszych na Dolnym Śląsku
w ponad sześćdziesięciu zespołach trenowało prawie 2000 inwalidów. Działały wówczas sekcje
sportowe: biegów na orientację, lekkoatletyczna, łucznicza, narciarska, piłki koszykowej, piłki
siatkowej, piłki toczonej i bramkowej, pływacka, podnoszenia ciężarów, strzelecka i tenisa stołowego.
Od 1990 roku we wrocławskim ZSSP „Start” funkcjonowało 7 sekcji, a od 1998 roku 6 sekcji
sportowych: goalball, lekkoatletyczna, piłki siatkowej, pływacka, podnoszenia ciężarów, tenisa
stołowego.
Trenerami poszczególnych sekcji od początku ich powstania do dnia dzisiejszego byli:
- sekcja podnoszenia ciężarów: Jerzy Mysłakowski (trener kadry narodowej), Ryszard
Tomaszewski (od 2000), Mariusz Oliwa (od 2003);
- sekcja pływania: Janina Trojanowska, Jerzy Niedźwiecki, Marek Sroczyński, Andrzej Błauciak,
Jan Chryczyk (trener kadry narodowej), Anna Zając, Anna Żurowska, Wojciech Seidel (trener
kadry narodowej – do 2021), Mirosław Fic;
- sekcja lekkoatletyki (narząd wzroku): Czesław Wszędybył;
- sekcja lekkoatletyki (narząd ruchu): Piotr Mirczuk, Jerzy Mysłakowski, Adam Rybicki, Andrzej
Grzybowski (1970-1972), Krystyna Grygowicz (1972-1990), Jacek Książyk (od 1990, (trener
kadry narodowej - 1990-1992);
- sekcja piłki siatkowej na stojąco: Maciej Ciesielczyk (lata 60. i 70.), Ewa Kamińska (lata 80.),
Irena Bryks (do 1988. trener kadry narodowej), Andrzej Senus (lata 80. i 90.), Emil Szymański
(od 2004);
- sekcja piłki siatkowej na siedząco: Bożydar Abadżijew (od 1998 roku, od 2006 trener kadry
narodowej);
- sekcja goalball: Jerzy Niedźwiecki, Eugeniusz Bolach (lata 70.), Stefan Skocki;
- sekcja koszykówki na wózkach: Tadeusz Teichert (1986-1990), Grażyna Wolska (1990- 2005),
Wit Jędrzejewski (od 2006); sekcja od 2018 nie istnieje w strukturach Start Wrocław –
przyp.red.
- sekcja tenisa stołowego: Marek Szoja, Marian Słodyk, Andrzej Barański; Zuzanna Gaworska,
Daniel Staszak;
- sekcja szachów sportowych: Andrzej Podziemski (lata 70. i 80.), Henryk
Zapaśnik (lata 90.), Piotr Jagieła (do 2018), Władysław Pojedziniec;
- sekcja strzelectwa sportowego – wakat na stanowisku trenerskim;
- sekcja łucznicza: Jerzy Grabowski, Stanisław Żyłka.
Tekst archiwalny autorstwa Wojciecha Seidla z uzupełnieniem redakcyjnym Alicji Więch
Dołącz do naszej drużyny i STARTujmy razem!
Jeśli masz pytania lub chcesz wspierać nasze działania, skontaktuj się z nami już dziś.
Nasi Partnerzy i Współpracownicy
„Wojewódzkie Zrzeszenie Sportowe Niepełnosprawnych START” działa dzięki wsparciu wielu renomowanych instytucji i organizacji. Współpraca z kluczowymi partnerami, takimi jak Urząd Miasta Wrocławia, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz Ministerstwo Sportu i Turystyki, umożliwia nam realizację licznych projektów sportowych i rehabilitacyjnych na rzecz osób niepełnosprawnych. Dziękujemy za zaufanie i wspólne działania na rzecz integracji i rozwoju sportu osób z niepełnosprawnościami.












